سیه و یا فاند تحصیلی که با نام ها و اصطلاحات مختلفی در بین دانشجویان کشورهای مختلف شناخته می شود، به طورخلاصه عبارتست از کمک هزینه تحصیلی به یک دانشجو. این دانشجو می تواند بومی و یا یک خارجی باشد . نحوه دریافت انواع بورسیه های تحصیلی در المان دانشگاهها و کشورهای مختلف متفاوت می باشد و بعد از اینکه کشور مقصد خود برای تحصیل را انتخاب کردید، باید به دنبال جمع آوری اطلاعات در خصوص اخذ بورسیه تحصیلی از کشور و دانشگاه مد نظر خود باشید.
اگر بدنبال دریافت کمک هزینه های تحصیلی از دانشگاه هها و یاموسسات و شرکتها هستید، راههای زیادی برای دریافت این نوع کمک ها وجود دارند. فقط در نظر داشته باشید که هر کشوری بر مبنای بودجه های آموزشی و مخصوصا” تحقیقاتی – پژوهشی خود در هر سال، به روشهای متفاوتی این نوع کمک هزینه ها را در اختیار دانشجویان و اساتید دانشگاهی قرار می دهد.
در نظر داشته باشید که دانشگاهها این کمک هزینه ها را در بیشتر موارد به متقاضیان مقطع دکترا پرداخت می نمایند و احتمال دریافت این نوع کمک هزینه تحصیلی برای مقطع کارشناسی ارشد کمتر و برای مقطع کارشناسی به نوعی غیر ممکن است. مگر اینکه شما دراری شرایط و یا امتیازات خاص و ویژه ای باشید که به نوعی بتوانید در آینده برای آن دانشگاه و یا کشور ، تکنولوژی و یا علم جدیدی را بوجود آورید. به یاد داشته باشید که بورسیه های تحصیلی به بیانی می تواند یک نوع سرمایه گذاری از سوی کشور ها برای پیشرفت علم و تکنوژی آنها در آینده باشد. پس به هر بهایی این نوع کمک هزینه ها را به هر فردی نمی دهند . مگر اینکه متقاعد شوند که وجود آن فرد و فعالیت وی در طی دوران تحصیلی در آن دانشگاه می تواند در آینده برای آنها مفید بوده و بهره وری لازم را داشته باشد.
انواع بورسیه تحصیلی در آلمان وجود دارد که از یک منظر می توان آنها به دو بخش تقسیم کرد: ۱- (Fellowship) : که در ازای انجام کار تحقیقاتی یا تدریس در کنار تحصیل به دانشجو پرداخت می شوند
۲- (Award)که به دانشجویان ممتاز تعلق می گیرد.
اما از منظر دیگر می توان کمک هزینه های تحصیلی را به سه دسته کلی تقسیم نمود که در زیر به شرح بیشتر آنها می پردازیم:
کمک هزینه برای انجام یک فعالیت :
کمک هزینه بدون نیاز به انجام فعالیت خاصی توسط دانشجو
پرداخت کمک هزینه به عنوان جایزه
سایر موارد کمک هزینه تحصیل
کمک هزینه در قبال انجام فعالیت
همان طور که از نام آن پیداست، شما در مقابل کمک هزینه ای که بورسیه تحصیلی المان از دانشگاه و یا اساتید ضمن تحصیل درآلمان دریافت می نمائید، باید کار یا فعالیتی هم برای آنها انجام دهید. کار یا فعالیتی که انجام می دهید، متفاوت بوده و می تواند به روشهای زیر باشد:
دستیار تحقیق ( Research Assistantship ) TA :
در این حالت فرد به عنوان دستیار یکی از اساتید دانشگاهی ، در کارهای تحقیقاتی و پژوهشی به وی کمک می کند. ممکن است این کار در نوشتن یک کتاب یا مقاله، کار در آزمایشگاه، کار بر روی یک پروژه خاصی که توسط استاد تعریف شده است، و یا موارد دیگری همچون نظر سنجی و … ، باشد که بر عهده دانشجو گذاشته می شود. در این روش معمولا اساتید دانشگاهی از بودجه تحقیقاتی که از دانشگاه و یا سازمانهای دولتی ویا خصوصی دریافت می کنند، مبلغی را برای انجام این نوع کارها به دانشجویان خود برای تحصیل در المان پرداخت می نمایند. در این روش استاد معمولا از دانشجویان برتر کلاس استفاده می کند. اما دیده شده است که در برخی از موارد که دانشجویان به دلیل مضیقه مالی به اساتید مراجعه می نمایند، اساتید نیز برای کمک مالی به آنها از این نوع بورسیه در اختیار خود استفاده می نمایندتا هم به نوعی به دانشجوی خود کمک کرده باشند و هم کار خود را بهتر پیش ببرند. اکثر این نوع بورسیه ها به دانشجویان دکتری تعلق می گیرد.
دستیار تدریس (Teaching Assistantship) TA :
شاید به این کار نتوان بورسیه گفت. زیرا بیشتر شبیه کار دانشجوئی است. با این تفاوت که شما در محیط آموزشی و مرتبط با تحصیل خود کار می کنید. و اتفاقا به نوعی در ارتقاء علمی شما نیز بسیار تاثیر گذار است. زیرا برای آنکه تدریس خوبی داشته باشید باید اطلاعات جامع و بالایی نیز داشته باشید. هر چند که دراین روش بیشتر حل تمرین توسط دستیار انجام می شود. اما به هر حال شما باید اطلاعات و تسلط بالای از آن درس داشته باشید. به خاطر داشته باشید که علاوه بر تسلط، مهارت و دانش کافی در یک درس، برای گرفتن این نوع بورسیه باید مهارت Speaking شما نیز بالا باشد تا بتوانید به راحتی صحبت کنید.
انترن (Internship) یا همان کار آموز:
دوره کارآموزی معمولا در سازمانها، شرکتها و کارخانجات انجام می شود. پس شما مبلغی را که در این زمان می گیرید شاید به نوعی نتوان به عنوان کمک هزینه تحصیل نام برد. این بورسیه هم شبیه کار دانشجوئی است. در برخی موارد بصورت تمام وقت در پایان و یا بین دوره های تحصیلی ارائه می شود و در برخی موارد بصورت پاره وقت و در ضمن تحصیل ارائه می شود.
کمک هزینه بدون نیاز به انجام فعالیتی خاص
شاید یکی از موارد کمک هزینه تحصیلی که در بین دانشجویان بسیار از آن یاد می شود و به نوعی مورد توجه اکثر دانشجویان است، همین نوع بورسیه ها می باشند که با عناوین زیر به دانشجویان تعلق می گیرد:
( Fellowship & Scholarship)
یکی از انواع بورسیه های تحصیلی برا ی تشویق دانشجویان به ادامه تحصیلی د رمقاطع بالاتر داده می شود. اما دلیل اینکه چرا دانشگاهها به دانشجویان برای ادامه تحصیل رایگان تشویقی می دهند: در جوامع غربی و مخصوصا کشورهای پیشرفته و صنعتی، به دلیل اینکه بازار کار بسیار خوبی برای فارغ االتحصیلان کارشناسی وجود دارد، لذا افراد برای تحصیل در المان تمایل دارند بعد از اینکه مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه دریافت کردند، سریعا وارد بازار کار شوند. به عبارتی تمایل و رغبتی برا ی تحصیلات عالیه کارشناسی ارشد و دکتری ندارند. لذا دولتمردان در این کشورها به این فکر هستند که با تعیین نوعی ابزار تشویقی، تمایل دانشجویان را برای تحصیل در مقاطع بالاتر افزایش دهند. این تشویق ها برای دانشجویان خارجی نیز قابل ارائه می باشد.
در بسیاری از موارد این نوع کمک هزینه های مالی تحصیلی ، به افرادی که دارای رزومه کاری و علمی قوی و خوبی هستند تعلق می گیرند. همچنین اگر دانشجو در هنگام تحصیل در آن دانشگاه نمرات بسیار خوبی دریافت کند و یا به عبارتی تلاش و کوشش زیادی در درس خواندن داشته باشد، می تواند از این کمک هزنه ها استفاده کند.
بورسیه (Grant):
بورسیه(Grant) کمک بلاعوض یا همان چیزی که به عنوان بورس عرف شده است . تقریبا همه چیز را شامل می شود و به معنی اجازه دریافت کمک هرینه مالی برای تحصیل است .
حذف شهریه(Tuition Waiver) :
این نوع بورسیه برای حذف کل و یا درصدی از شهریه دانشگاه می باشد. نکته قابل ذکر اینکه اینگونه کمک مالی دانشجو را از پرداخت مورد مشخصی معاف می کنند که می تواند هزینه خوابگاه یا ۱ واحد درسی یا تحصیل در کانادا هزینه یک بازدید علمی باشد. اگر در این نوع فاند کل شهریه شما حذف شود و یا به عبارتی شما برای تحصیل مجبور به پرداخت شهریه نباشید، به آن اصطلاحا Full Fund یا Full Ride می گویند. اگر به صورت ۵۰% یا درصدهای دیگر کمتر از ۱۰۰ باشند، اصطلاحا به آن Parital Fund می گویند. بعضی ها به صورت درصدی بورس می دهند و بعضی ها به صورت مبلغی مثلا ۲۰۰۰۰دلار سالیانه به شما می دهند.
به یاد داشته باشید که در این حالت می توانید علاوه به این نوع فاند، از شرکتها و یا سازمانهای خصوصی دیگر نیز کمک هزینه تحصیلی دریافت نمائید.
جایزه یا (Awards)
شاید به نوعی نتوان به (Awards) بورس تحصیلی گفت. (Awards) بیشتر به به معنی جایزه یا پاداش است. همه نوع جایزه ای را شامل می شود و هیچ حد و محدوده ای ندارد. معمولا مبالغ ابن جایزه ها زیاد نیست و نمی تواند هزینه دانشگاه را تامین کند. مثل جایزه مربوط به برگزاری مسابقه عکاسی یا کوپن خرید کتاب، بلیط سفر، کوپن برای شرکت در یک دوره تخصصی، هزینه سفر و ورودی برای ارائه مقاله در یک کنفرانس و مواردی دیگر. معمولا این جوایز را تنها یک بار به هر فردی تعلق می گیرد.
سایر موارد کمک هزینه تحصیل(به غیر از موارد فوق)
در برخی از دانشگاهها و کشورها، کمک های مالی به دانشجویان با شرایط ویژه و خاص تعلق می گیرد که می توان گفت شامل حال تمام دانشجویان نمی شود. هر یک از این موارد بر اساس تعریف خاصی که از آن وجود دارد، فقط به فرد و یا افراد خاصی که دارای آن ویژگی و یا آن شرایط خاص هستند تعلق می گیرد. البته با اسناد و مدارک خاص و مورد نظر دانشگاه.
برخی از این کمک های مالی عبارتند از:
کمک هزینه شایستگی ( MERIT Based Scholarships بر اساس معدل، مقاله، نمره بالای زبان و …)
کمک هزینه موارد خاص پزشکی Disability( برای افرادی که ناتوانی جسمی دارند. مثل: معلولین جسمی، ناشنوایان، نابینایان و …)
کمک هزینه کم درآمد ها (Financial Need) (مثل بورسیه جهان سومی که ایتالیا می دهد)
کمک هزینه مطالعات خاص (Special Studies) ( که به رشته های خاصی تعلق می گیرند مثل محیط زیست یا انرژی)
کمک هزینه مناطق خاص (Regional) ( مثلا کشورها و یا مناطقی که درگیر جنگ هستند)